مبانی و مفروضات پژوهش در پدیده های هستی از دیدگاه قرآن کریم

محمدعلی شکری نیا* محمود نوذری** نوع نگرش و باور افراد نسبت به هستی و طبیعت که محصول مبانی و مفروضات فلسفی مورد قبول آنها می باشد، در انگیزه ی مشاهده و بررسی پدیده ها، شکل گیری مسأله در ذهن، شیوه ی بررسی مسائل، گزینش ملاک های ارزیابی، نقد، تفسیر و تدوین نظریه ها و بالاخره در کاربرد نظریات علمی نقش تعیین کننده دارد. از این رو مهمترین گام در مطالعه و بررسی پدیده های طبیعی، اخذ مبانی و مفروضات متقن از منابع موثق و مورد اعتماد است. نارسایی جهان بینی های بشری و غربی از تأمین چنین بنیادها و مفروضاتی، توجه برخی از اندیشمندان را متوجه مبانی و آموزه های وحیانی، به ویژه قرآن کریم نموده است. بر همین اساس، پژوهش حاضر با واکاوی آیات قرآن کریم و با روش توصیفی، تحلیلی و استنباطی سعی در تعیین و تبیین مبانی و مفروضات مطالعه و پژوهش در طبیعت از دیدگاه این کتاب آسمانی نموده است. نتایج این واکاوی روشن می سازد که از دیدگاه قرآن کریم، طبیعت نظامی هدف مند و مظهر صفات و اسماء خداوند است که تحت تربیت الهی، مسیر مشخصی را می پیماید. خداوند، طبیعت را ماده ی اولیه ی خلقت آدمی قرار داده و تمام پدیده های طبیعی را در جهت تعالی و تکامل انسان مسخر نموده است.   * دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه           [email protected] ** استاد یار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه                                                   [email protected]